Kalça Protezi Ameliyatı

Ağrılı veya işlevini yitirmiş kalça eklemlerini değiştirmek için yapılan bir cerrahi işlemdir. Kalça protezi ameliyatı genellikle osteoartrit gibi dejeneratif eklem hastalıklarında, ciddi kırıklarda veya romatoid artrit gibi iltihabi durumlarda önerilir. Ameliyatın temel amacı, ağrıyı azaltmak, eklemin fonksiyonunu iyileştirmek ve böylece hastanın günlük yaşam kalitesini artırmaktır.

Kalça ekleminde ileri derecede ağrı ve hareket kısıtlılığı yaşayan bireylere yönelik, yaşam kalitesini önemli ölçüde iyileştirebilen bir cerrahi prosedürdür. Bu ameliyat, hasar görmüş veya aşınmış kalça eklem yüzeylerini yapay parçalarla değiştirmek için yapılır.

Kalça Protezi Ameliyatı Kimlere ve Neden Yapılır?

Eklemlerdeki kıkırdak dokunun yıpranması ve zamanla aşınması sonucu osteoartrit ortaya çıkar. Genellikle yaşlanma süreciyle ilişkili görülse de gençlerde de meydana gelebilir. Bağışıklık sisteminin eklem zarına saldırarak iltihaplanmaya ve kıkırdak yıkımına neden olduğu bir otoimmün hastalıktır. Bir kaza veya yaralanma sonrası eklemlerde hasar oluşması ve bu hasarın artrite yol açması durumuna posttravmatik artrit denir.

Kalça eklemini oluşturan kemiklerin kan akışının engellenmesi sonucunda kemik dokusunun ölmesine kemik nekrozu denir. Kemik tümörleri, kalça eklemine yayılan veya doğrudan etkileyen tümörlere denir.  Özellikle yaşlılarda görülen kalça kırıkları, bazen protez gerektiren durumlara yol açar.

Kronik kalça ağrısı, kişinin günlük aktivitelerini, hatta dinlenme sırasında bile rahatsız edebilir. Kalça eklemindeki sertlik ve hareket kısıtlılığı, giyinme, oturma veya yürüme gibi temel hareketleri zorlaştırır. Fizik tedavi, ilaç tedavisi, veya enjeksiyonlar gibi konservatif tedavilere rağmen semptomlarını iyileştirememesi nedeniyle de yapılır. Ağrı ve kısıtlılık nedeniyle yaşam kalitesinde önemli düşüş yaşanması ve kişinin sosyal yaşantısını olumsuz etkilemesi sonucu yapılır.

Kalça Protezi Ameliyatı Nasıl Uygulanır?

Hastalar, ameliyattan önce genel sağlık kontrolünden geçirilir. Kalp ve akciğer fonksiyonları değerlendirilir, varsa kronik hastalıklar kontrol altına alınır. Ayrıca, hastaların kalça protezi ameliyatı ve anesteziye yönelik riskleri anlamaları için ayrıntılı bir bilgilendirme yapılır. Genellikle hastanın tamamen uyutulduğu genel anestezi altında yapılır. Bazı durumlarda, hastanın bel atının uyuşturulduğu spinal veya epidural anestezi tercih edilir.

Cerrah, hastanın kalça bölgesinde bir kesi yaparak işleme başlar. Hasar görmüş kalça kemiği ve kıkırdak yüzeylerini çıkarır. Femur başı çıkarılır ve yerine metal bir kök protezi yerleştirilir. Bu kök, femurun içine oturtulur ve bazen kemik çimentosu ile sabitlenir. Kalça soketi temizlenir ve yüzeyi proteze uygun hale getirilir. Daha sonra bu bölgeye metal bir soket yerleştirilir. Metal kök ve soket birbirine uygun şekilde birleştirilir ve yeni eklem oluşturulur. Kesi yerleri dikişle kapatılır.

Kalça Protezi Ameliyatı Sonrası İyileşme Süreci

Kalça protezi ameliyatı sonrası iyileşme süreci, hastanın genel sağlık durumu, yaşam tarzı ve cerrahi müdahalenin kapsamına bağlı olarak değişiklik gösterse de, bu süreçte genel olarak izlenmesi gereken adımlar ve beklenen iyileşme aşamaları vardır. İyileşme süreci, ameliyatı takiben başlar ve hasta, çoğu zaman aktivitelerine kademeli olarak geri dönebilir.

Ameliyat sonrasında hissedilen ağrı, reçeteli ağrı kesiciler ile kontrol altına alınır. Çoğu hasta, cerrahi işlemi takip eden  ilk gün içinde, fizyoterapist eşliğinde ayağa kalkar ve yürümeye başlar. Ameliyat bölgesinin temiz tutulması enfeksiyon riskini azaltır. Taburcu olmadan önce, evdeki düşme risklerini azaltmak için gereken düzenlemeler yapılır. Hastalara, yara bakımı, ağrı yönetimi ve egzersizler hakkında detaylı bilgi verilir.

İyileşme döneminde, dinlenme ile hafif aktiviteler arasında bir denge kurulmalıdır. Evde devam eden fizik tedavi, kas gücünü arttırmak ve eklem hareketini iyileştirmek için kritik öneme sahiptir. Reçeteli ilaçlar, doktorun önerisi kullanılmalıdır. Özellikle ilk haftalar, belirli hareket kısıtlamalarına uymak önemlidir. Oturma, eğilme ve uzanma sırasında güvenli hareket tekniklerinin öğrenilmesi önemlidir.

Başlangıçta baston veya yürüteç kullanılır ama zamanla desteksiz yürümeye geçiş yapılır. Yavaş yavaş normal günlük aktivitelere dönüş yapılır, ancak ağır kaldırmaktan kaçınılmalıdır. İlk birkaç ayda iyileşme belirgin olurken, tam iyileşme bir yıla kadar sürer. Düzenli aralıklarla doktor kontrolü, protezin pozisyonunu ve işlevselliğini değerlendirmek için önemlidir. Düzenli egzersiz, kalça fonksiyonlarını korumaya ve iyileştirmeye yardımcı olur. Fazla kilo, yeni eklem üzerindeki baskıyı arttırarak ömrünü kısaltır.

Kalça protezi ameliyatı sonrası iyileşme süreci, her hastada farklılık gösterebilir ve bu süreçte doktorun talimatlarına uyulması, en iyi sonucu elde etmek için hayati önem taşır.